Historia Bemowa
Nazwa dzielnicy pochodzi od nazwiska generała Józefa Bema. Bemowo zostało przyłączone do Warszawy w 1951 roku i weszło w skład dzielnicy Wola, wraz z reformą administracyjną miasta w 1993 roku stało się jedną z dzielnic. Najstarsze osiedle mieszkalne na terenie Bemowa powstało na Boernerowie, do którego w 1934 zbudowano linie tramwajową (dziś kursuje tu linia 20). W 1951 roku otwarto Wojskową Akademię Techniczną. Dziś Bemowo to przede wszystkim sypialnia miasta - zdecydowana większość mieszkańców Bemowa mieszka w blokowiskach.
Historia Fortu Radiowo
Nazwa pochodzi od potocznej nazwy Fortu IIA Twierdzy Warszawa, wzniesionego tu w drugiej połowie XIX wieku. Ze względu na zainstalowane tutaj od 1922 roku instalacje radiowe fort przyjął obecnie używaną nazwę. Dla obsługi radiostacji wzniesiono osedila mieszkaniowe na Boernerowie. Obecnie obszar ten pokryty jest lasem, znajdują się tu ogródki wojskowe, mały poligon z placem ćwiczeń, 2 strzelnice wojskowe i Wojskowa Akademia Techniczna.Fort jest niedostępny dla zwiedzających.
Historia Osiedla Boernerowo
1922 – początek budowy Transatlantyckiej Radiostacji Nadawczej i powstanie 6 budynków dla pracowników przy Forcie Babice
1927 – uruchomienie linii autobusowej do budynków obsługi Transatlantyckiej Radiostacji Nadawczej
29 kwietnia 1932 – zostało założone Towarzystwo Popierania Budowy Własnych Domów pracowników służby łączności
Listopad 1932 – gotowe było pierwsze 56 domów – skanalizowanych, zelektryfikowanych, z ułożonymi drogami
Październik 1933 – uruchomienie linii tramwajowej 20 zamiast linii autobusowej
1935 – Osiedle Łączności Babice liczyło już 300 domów
1936 – przemianowanie na Boernerowo w uznaniu zasług Ignacego Boernera
Wiosną 1939 – w sąsiedztwie Boernerowa powstało kilka bloków dla kadry 1. Zmotoryzowanego Pułku Przeciwlotniczego, stacjonującego w pobliskich koszarach
27 września 1939 – osiedle zajęła niemiecka 19. Dywizja Piechoty
1945 – wysadzenie i likwidacja Transatlantyckiej Radiostacji Nadawczej
1951 – otwarcie Wojskowej Akademii Technicznej
1987 – przywrócenie osiedu historycznej nazwy "Boernerowo"
Historia Osiedla Bemowo Lotnisko
Nazwa pochodzi od istniejącego tu lotniska wojskowego nazywanego Lotnisko Babice lub Lotnisko Bemowo. Lotnisko zaczęto likwidować na początku lat 80. w związku z bliskością aglomeracji warszawskiej.
Lotnisko Bemowo to zespół kilku osiedli:
- Bemowo I
- Bemowo II
- Bemowo III
- Bemowo IV
- oraz wielu mniejszych wybudowanych po roku 1990
Do dziś widoczne są drogi startowe lotniska – na płytach lotniska zlokalizowana jest m.in. ulica Powstańców Śląskich i Radiowa. W głębi osiedla znajduje się też teraz stara wieża kontroli lotów i kilka hangarów.
Historia Fortu Bema
Fort Bema, a właściwie fort Fort P (Parysów) powstał w latach 1886-1890 w ramach budowy drugiego (wewnętrznego) pierścienia fortów twierdzy Warszawa. 31 stycznia 1909 roku wydano rozkaz likwidacji Twierdzy, niemniej wysadzono jedynie poternę i prochownię u styku prawego barku i czoła.
Nazwa Parysów pochodzi od wsi Parysów położonej na północ od fortu (do 1939r. przy granicy Warszawy) - współcześnie jest to okolica ulicy Gen. Maczka, przedłużenia ul. Powązkowskiej.W 1921 Fort Parysów otrzymał nazwę Fort Bema (stąd nazwa dzielnicy Bemowo) i w latach 1924-1939 mieściła się tu wytwórnia amunicji nr 1.
W okresie II wojny światowej były tu niemieckie magazyny wojskowe. Także po wojnie Wojsko Polskie zajęło fort. W latach 80. XX wieku fort przekazano Wojskowemu Klubowi Sportowemu Legia Warszawa.
Historia Osiedla Groty
Pomiędzy Babicami i Górcami, czyli w rejonie dzisiejszego skrzyżowania ulic Górczewskiej i Lazurowej, znajdowała się w XVI w. zaściankowa wieś Groty, należąca do rodziny Grotów i Zdziarskich, szlachty zaściankowej, w parafii Babice. w XVI w. liczyła w sumie trzy łany, czyli około 70 hektarów. Jak wskazuje nazwa, była to kiedyś wieś służebna trudniąca się wytwarzaniem grotów. W XIX w. zbudował tu willę i założył park warszawski bankier Jan Gotlib Bloch, a w latach osiemdziesiątych XIX w. władze carskie wybudowały w pobliżu wsi Fort III Blizne, który przetrwał jako obiekt strategiczny do 1913 r. (rozkaz likwidacji). Jego duża część istnieje do dziś, służąc za magazyny.
Groty w XVII w. spaliły się i zostały odbudowane, aby stać się w końcu kolejną warszawską dzielnicą mieszkaniową. Dzisiejsze Groty leżą w pewnym oddaleniu od tych historycznych i są dzielnicą podmiejską zabudowana głównie domkami podmiejskimi z przełomu lat 70. i 80. ubiegłego wieku. Warto wymienić tu też działki pracownicze pracowników byłych Zakładów Radiowych im. M. Kasprzaka, które powoli też ulegają zabudowie.
W 1951 na granicy Boernerowa i Osiedla Groty powstaje Wojskowa Akademia Techniczna.Obecnie rejon Grot jest terenem ekspansji budownictwa mieszkaniowego i powoli tereny od ulicy Lazurowej podlegają zabudowie.
Historia Osiedla Górce
Przed XV wiekiem istniała tu wieś rycerska Górce – Górce w 1432 r. należały do Piotra Pielgrzyma, którego syn zwał się już Górczewski (de Górcze). Wieś Górce w parafii Babice należała do bardzo bogatej i wpływowej politycznie mieszczańskiej rodziny Pielgrzymów. 27 grudnia 1408 r. Piotr Pielgrzym kupił za 200 kóp groszy praskich najwyższą władzę w Warszawie – wójtostwo warszawskie i godność burmistrza, piastując je przez prawie 60 lat. W późniejszych czasach wieś należała kolejno do: Mikołaja Kazuba (stąd geneza ulicy Kazubów), rodziny Zdziarskich, skarbnika sochaczewskiego Szymanowskiego, kapitana wojsk koronnych Malinowskiego oraz do wojewody smoleńskiego Piotra Sapiehy.
Tutaj też swoje źródła miała na bagiennym terenie rzeka Rudawka (nieistniejąca). Wieś ucierpiała w czasie wojen szwedzkich – na sąsiednim Bemowie, zwanym wówczas Szwedzkimi Górami, dochodziło do starć. W XVIII wieku ponowny rozwój, częściowo za przyczyną Elekcji na Woli (żywność, kwatery dla posłów i ich służby).W XIX w. Górce weszły częściowo w skład gminy Młociny, a znaczną ich część przyłączono do Powązek.
W XIX w sprowadza się tu ród Ulrychów – Jan Krystian Ulrich w 1877 nabył kolonię w Górcach, gdzie założył szkółki drzew owocowych i krzewów ozdobnych. Zorganizował też czteroletnie kursy dla praktykantów, które ukończyło około stu ogrodników, zanim władze carskie nie zakazały mu tej działalności. Za przykładem Ulricha w okolicy powstaje więcej ogrodów i produkcja sadowniczo-warzywna kierowana jest na rynek warszawski. W okolicy powstają cegielnie – największa to fabryka dachówek Bogumiła Schneidera w rejonie Jelonki Południowe/Chrzanów (osiedle w Warszawie). Śladem ich dziś są także glinianki (obecnie 2, były 4) na Górcach.
W 1933 powstaje linia tramwajowa 20 łącząca Koło i Boernerowo. W 1951 powstaje Wojskowa Akademia Techniczna na Boernerowie i Górce zostają przyłączone do Warszawy do dzielnicy Wola. W 1952 powstają domki budowniczych Pałacu Kultury i Nauki na Jelonkach (Osiedle Przyjaźń), w 1955 przekazane na akademiki. Od 1956 zaczyna się budownictwo spółdzielcze na Bemowie – w późniejszym okresie zostaje wytyczona ulica Powstańców Śląskich dzieląca Górce na 2 części i zmieniony bieg ulicy Górczewskiej (ulica Starogórczewska). Na Górcach pierwsze bloki powstają na początku lat 80. nakładem Spółdzielni Mieszkanowej SM Wola.
Obecnie obszar Górc Starych jest terenem ekspansji nowych, zamkniętych osiedli mieszkaniowych powoli wypierających starą zabudowę. W wyniku zmiany podziału administracyjnego Warszawy od od 29 grudnia 1989 Górce znalazły się w dzielnicy-gminie Wola, a od 25 marca 1994 w granicach nowej dzielnicy Bemowo.18 października 1990 poświęcono kaplicę, a 1 stycznia 1993 erygowano parafię pw. św. Łukasza Ewangelisty w drewnianym kościele, wzniesionym przez górali w 1991 na bazie przeniesionego obiektu z Jedlińska koło Radomia, jednym z nielicznych drewnianych kościołów w Warszawie. Kościół ten 24 września 2004 roku ok. godziny 5.30 spłonął, a siedzibą kościoła i parafii stały się nowo budowane budynki. W 2006 przy szkole podstawowej otwarty został Bemowski Ośrodek Kultury Art Bem - miejsce licznych imprez kulturalnych.
W roku 2008 rozpoczęła się budowa drogi ekspresowej S7 na odcinku Kiełpin-Bemowo, przebiegającą od granicy Warszawy centralnie przez całe Górce. Modernizacji i poszerzeniu poddano także odcinek ulicy Górczewskiej od Powstańców Śląskich do Lazurowej.
Historia Osiedla Chrzanów
Na południe od Górc i Grot, bliżej ulicy Połczyńskiej, po niezabudowanej dziś stronie ulicy Lazurowej, powstała w drugiej połowie XIX wieku szlachecka wieś Macierzysz-Chrzanowo, należąca do rodziny Chrzanowskich, znana od XVII wieku jako Chrzanów.
Około 1877 roku na terenie Chrzanowa, w kierunku wsi Odolany, 15 osadników niemieckich założyło Kolonię Chrzanów. Po 1886 roku na terenie Chrzanowa zbudowano Fort IV Chrzanów, który, podobnie jak Fort III Blizne, przetrwał do 1913 roku, potem stracił strategiczne znaczenie i był użytkowany jako magazyn.W obszarze Chrzanowa i Jelonek Południowych w XIX wieku powstało wiele cegielni - największa z nich to fabryka dachówek Bogumiła Schneidera, której śladem są dziś Glinianki Schneidra.
Obecnie w skład Chrzanowa wchodzą również:
Historia Osiedla Jelonki
W XIX wieku, na gruntach wsi Odolany, przy ulicy Połczyńskiej (droga na Poznań), powstaje folwark i wieś Jelonki, wraz ze szkołą początkową, cegielnią i wytwórnią dachówek Bogumiła Schneidera. Po 1921 folwark i wieś Jelonki rozparcelowano. Wytwórnia założona w roku 1864 na przełomie stuleci zatrudniała ponad 150 robotników i przetrwała aż do września 1939 roku. Po wojnie, przez długie lata funkcjonowało na terenie Jelonek Technikum Ceramiczne, co można uznać niejako za podtrzymywanie miejscowej tradycji.
Po 1921 roku pojawiła się nowa koncepcja urbanistyczna, lansująca w pierwszej ćwierci XX wieku ideę tak zwanych "miast-ogrodów", jako alternatywy dla nieludzkich i zuniformalizowanych wielkich miast. Zakładała ona między innymi budowanie małych domków w neoklasycznym stylu z ogródkami oraz tworzenie dużych, zielonych obszarów na zagospodarowywanym terenie. Przed rokiem 1939 powstało tu Miasto-Ogród Jelonek. Według niemieckiego spisu ludności we wsi Jelonki w marcu 1943 roku mieszkało 3826 osób.
W pierwszych dniach września 1939 roku stoczono na terenie Jelonek walki pod dowództwem ppłk Leopolda Okulickiego. W roku 1943 syn Bogumiła Schneidra, Zygmunt, ofiarowuje ze swojego majątku działkę pod budowę kościoła. W roku 1951 zostaje erygowana parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego (kościół konsekrowany w roku 1968). W 1951 roku przyłączono Miasto Ogród Jelonek do Warszawy, ale długo jeszcze Jelonki pozostawały podmiejską wsią.
W 1952 roku na terenie Jelonek zbudowano istniejące do dziś drewniane osiedle dla budowniczych Pałacu Kultury i Nauki - "Osiedle Przyjaźń". Jako hotele dla budowniczych Pałacu Kultury, a później jako akademiki służyły baraki wywiezione z Wilczego Szańca koło Kętrzyna - wojennej kwatery A. Hitlera. W latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych zbudowano kolejno nowe osiedla mieszkaniowe: "Jelonki", "Lazurowa" i "Górczewska".
Historia Osiedla Przyjaźń
W roku 1951 włączono tę część Jelonek do Warszawy. W 1952 wzniesiono barakowe osiedle "Przyjaźń" dla radzieckich budowniczych Pałacu Kultury i Nauki. Otaczał je drut kolczasty, a bramy strzegli wartownicy. Na terenie osiedla znajdywały się wszystkie niezbędne obiekty: kino, stołówka, klub, biblioteka, poczta, łaźnia i kotłownia. Wzniesiono domy dwóch rodzajów: baraki dla robotników i domki jednorodzinne dla kadry. Baraki na osiedlu zostały zbudowane z materiałów z rozbiórki obozu jenieckiego Stalag I B Hohenstein koło Olsztynka.
Po ukończeniu budowy Pałacu Kultury w 1955 roku zostało ono przekazane warszawskim uczelniom na akademiki. W 1978 na osiedlu "Przyjaźń" mieszkało 1190 asystentów i pracowników warszawskich uczelni wraz z rodzinami oraz 1200 studentów.
Obszar osiedla to 32 ha i stoi tu do dziś 25 domków studenckich, 35 domków mieszkalnych, 77 domków jednorodzinnych, 3 nowe akademiki studenckie, Ratusz Dzielnicy Bemowo oraz obiekty socjalne, kulturalne i administracyjne. Mieszka tu obecnie ponad 1600 studentów z różnych warszawskich uczelni.
Źródło - artykuł w Wikipedii,
autorzy: wikipedyści,
licencja: GNU FDL,
Źródło - artykuł w Warszawawikia,
autorzy: wikiapedyści,
licencja: GNU FDL,